برج جنگا در آسمان نیویورک چیده شد
جدیدترین پروژه گروه معماری هرتزوگ و دمویرون (Herzog & Meuron)، در حقیقت سکوی دید منحصر‌به‌فردی بر وسعت این شهر همیشه بیدار است. این شرکت در سال ۱۹۷۸ از سوی ژاک هرتزوگ (Jacques Herzog) و پییر دمویرون (Pierre de Meuron) در شهر بازل کشور سوئیس راه‌اندازی شد و تا کنون موفق به کسب جوایز متعدد معماری و ساختمانی در دنیا شده است. نام هرتزوگ و دمویرون همواره در کنار پروژه‌های موفق این کمپانی برده میشود؛ تا جایی که در سال ۲۰۰۶، مجله نیویورک تایمز این شرکت را تحسین‌شده‌ترین شرکت معماری دنیا نامید. در زمره پروژه‌های شاخص این گروه موفق باید به ورزشگاه ملی پکن و ورزشگاه فوتبال آلیانتس آرنای شهر مونیخ (Allianz Arena) در کشور آلمان اشاره کرد.
چشم‌انداز منحصر‌به‌فرد
برج لئونارد ۵۶ (۵۶ Leonard Street) ساختمانی پوشیده از شیشه و پنل‌های بتنی در ابعاد گوناگون است و مشتمل‌بر کنسول‌ها و عرصه‌های معلق و نامنظم میشود. ۱۴۵ واحد آپارتمان مجلل در این برج مسکونی به چشم می‌خورد که هر واحد در کنج سازه قرار دارد تا چشم‌اندازی ویژه از شهر داشته باشد. طراحی این برج ۶۰ طبقه‌ای به دلیل برقراری نظام مجزا و رفاه مضاعف در فضای برج‌های مسکونی، بدعت‌گذار شیوه حیات جدیدی در شهر به حساب می‌آید. برج لئونارد ۵۶ سر انجام پس از ۹ سال در پایان سال گذشته میلادی با ارتفاع ۲۵۰متر از سطح زمین وارد فاز بهره‌برداری شد.
بتن اصلاح‌شده
به دلیل قرارگرفتن بتن این سازه در معرض باد و باران و تغییرات جوی و دمایی، از ماده بتن ویژه‌ای برای آن استفاده شده است. شرکت واتِرشِد متریال، (Watershed Material)، با پشتیبانی نهاد دانش ملی، (National Science Foundation) در ۴ سال اخیر روشی جدید برای ساخت بتن‌های اصلاح‌شده طرح کرده است که در نهایت به محصولی ویژه انجامید. نتیجه مطالعات این شرکت تولید مصالحی با مواد معدنی طبیعی بود که علاوه بر مقاومت بالا، کم‌ترین مقدار دی‌اکسید کربن را انتشار می‌دهد. ماده اصلی تشکیل‌دهنده این بتن، خاک رس طبیعی است. شرکت واترشد متریال در تحقیقات خود خواصی بالقوه را در این خاک کشف کرده است که در واکنش‌‌های ژئوپلیمری فعال میشود. این مواد معدنی در گذشته به دلیل عدم توانایی اتصال فوری نادیده گرفته می‌شدند، مشکلی که به سادگی با تغییر ساختار شیمیایی خاک رس برطرف شد. نتیجه این اقدامات، بتنی مستحکم در بازه زمانی بالا و مقاوم در برابر تغییرات آب‌و‌هوایی است. این محصول توان تحمل فشار را تا ۴۵ هزار و ۴۰۰ کیلوگرم دارد، مقدار فشاری که ۲برابر توان بتن‌های معمولی و ۳۵۰درصد بیشتر از مقاومت لازم برای ساخت‌و‌سازهای معمولی است.
دال بتنی عظیم
در فونداسیون این برج عظیم از یک دال بتنی به ضخامت ۵ متر استفاده شده است. ریختن بتن این دال غول‌آسا در پی ریزی این سازه بیش از ۱۸ ساعت زمان نیاز داشت که در طی این عملیات، کامیون‌های بونکر حمل سیمان، چیزی حدود ۲۲ میلیون و ۲۳۰ کیلوگرم بتن به محل احداث سازه منتقل کردند. این در حالی است که پمپ‌های ریختن بتن توسط قریب به ۵۰۰ کارگر هدایت شد که تمام طول مدت بر سر پروژه حاضر بودند. همچنین در هفته‌های پیش از شروع بتن‌ریزی برای فونداسیون و پی، شبکه‌ای زیرزمینی از میلگردهای با لایه ۱۲ به بالا با ۶ اینچ جدا در هر لایه از سوی کارگران در این گودال ایجاد شده بود. این دال غول‌آسا، در واقع تمام عظمت این سازه را متحمل بود و نیمی از حفاظت سازه از زلزله را نیز بر عهده دارد. این باعث خواهد شد تا هنگام زلزله از سقوط یک‌طرفه سازه جلوگیری شود.
چالش مقاوم‌سازی
آسمان‌خراش‌ها به‌طور کلی سازه‌هایی با میله‌ها و سازه‌هایی بیرون‌آمده از زمین هستند و در نتیجه بدیهی است که حادثه سقوط به‌عنوان نگرانی نخست طراحان و سازندگان این ساختمان‌ها محسوب شود. ارتفاع بالا در این ساختمان‌ها به‌طور ذاتی سبب چالش‌هایی است که برای حل آن باید تمهیدات مهندسی و معماری منسجمی اتخاذ شود. وزش باد در ارتفاع بالا به خم‌شدن و یا تکانه‌های متعدد در آسمان‌خراش‌ها منجر میشود. یکی از دلایل اصلی این بحران در سازه بر پایه افزایش جرم در مرکز سازه حاصل میشود و می‌تواند سبب افزایش مقاومت سازه و از سوی دیگر افزایش مقاومت سازه در برابر تکانه شود. در علم مهندسی زمانی که سازه به دلیل تکانه‌های زیاد و خطرناک در شرف سقوط باشد اصطلاح «لولا زدن» را به کار می‌برند. برای این آسمان‌خراش که همچون نمونه‌های مشابه در خطر لولا‌زدن و سقوط قرار دارد برنامه‌‌های ویژه‌ای پیش‌بینی شده است که در ادامه با آن آشنا می‌شویم.
سنگ ایستای سازه
به‌طور معمول برای مقاوم‌سازی سازه‌ها، مرکز آن را به جسمی عظیم، جامد و زیرزمینی متصل می‌کنند. البته این سازوکار مستلزم آن است که بستر خاک مهیا باشد و در پروژه برج لئونارد ۵۶ با اضافه کردن سازه به سنگ بستر کم‌عمق نیویورک کار به‌خوبی و دقت انجام شد. مهندسان برج لئونارد ۵۶ با هدف ساخت این جسم عظیم از تمهیدات ویژه‌ای استفاده کرده‌اند. ساخت یک سنگ بزرگ جعلی در عمق کم با استفاده از بتن و فلز در مرکز پی سازه عملیاتی شد تا چالش لولا‌زدن به‌کلی فراموش شود. حجم این سنگ بزرگ که زیربنای این آسمان‌خراش عظیم را تشکیل می دهد، بیش از ۱۰ هزار مترمربع است که به اندازه کافی می تواند چهار استخر شنای المپیک را پر کند. برای ساخت این حجم سنگین از ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار کیلوگرم سیمان، ۷ هزار و ۶۰۰ مترمربع شن و ماسه، ۵۴ هزار گالن آب استفاده شده است. همچنین لازم به ذکر است که در این برج مجلل از ۲ میلیون و ۲۳۰ هزار کیلوگرم میلگرد شماره ۱۸ استفاده شده است که در نوع خود بزرگترین محسوب میشود.
Pin Fuse
در این برج عظیم همچنین از تمهیدات سازه‌ای دیگری برای افزایش مقاومت آن استفاده شده است. پین فیوز نام اتصالاتی است که در این برج عظیم میان تیر‌آهن‌های بزرگ قرار دارد. مکانیزم عملکرد اتصال پین فیوز در زمان فعالیت‌های لرزه‌ای خفیف که آسیبی به ساختمان نمی‌زند به صورت سلبی است و حرکت نمی‌کند. اما هنگامی که میزان فعالیت‌های لرزه‌ای زیاد میشود، این اتصالات با عملکرد مکانیکی خود ساختمان را منعطف ساخته و از آسیب‌های جدی جلوگیری می‌کنند. این اتصال ویژه با حرکت یا چرخش در زمان زلزله انرژی وارد به ساختمان را دفع می‌کند و پس از زلزله به شکل اولیه خود برمی‌گردد. قاب‌های پین فیوز نیز در هنگام زلزله عملکردی مشابه اتصال پین فیوز دارند و با رفتار‌های دینامیکی در هنگام زلزله انرژی وارد به ساختمان را تعدیل و خنثی می‌کنند. گفتنی است این قاب‌های فلزی برای ساخت دیوار‌های برشی در ساختمان‌های بتنی نیز قابل استفاده است. اتصال پین فیوز و قاب پین فیوز (Pin-Fuse Frame) از زمان معرفی تاکنون جوایز زیادی از جمله جایزه بهترین نوآوری در سال ۲۰۱۶ از انجمن جهانی ساختمان‌های بلند و زیستگاه شهری (CTBUH) را به خود اختصاص داده‌اند.
پیش‌فروش کامل
مشخصات منحصر‌به‌فرد و بی‌نظیر این برج سبب شد تا در مرحله نقشه و سپس آغاز اسکلت‌بندی سازه، بیش از ۷۰ درصد از واحد‌های آن به فروش برسد و همین به‌خودی‌خود تبلیغ گسترده‌ای برای آن محسوب می‌شد. در گزارش آمار فروش واحد‌ها ارقام جالبی هم دیده میشود که نشان می‌دهد واحد مسکونی پنت‌هاوس این برج به قیمت ۴۷ میلیون دلار معامله شده است. اسم مستعار جنگا برای این ساختمان برپایه بازی معروف جنگا است که در آن مکعب‌های ریز و درشت برای ساختن خانه استفاده میشود. این ویژگی بصری جاذب در مرحله نخست سبب ایجاد کمپین فروش جالبی برای واحد های مسکونی آن شد تا ۷ ماه مانده به گشایش آن، هیچ واحد خالی در ساختمان نمانده باشد. علاوه‌بر ظاهر بی‌نظیر، امکانات متعدد و جذابی در این برج به چشم می‌خورد که شامل یک‌هزار و ۶۰۰ مترمربع فضای عمومی در طبقات ۹ و ۱۰ ساختمان، چندین استخر روباز و سرپوشیده در طبقات مختلف، یک مجموعه سونا و جکوزی، سینمای خصوصی با ۲۵ صندلی، سالن بازی کودکان، باشگاه بدنسازی، کارواش، آتلیه عکس، سالن آرایش خانم‌ها، آرایشگاه مردانه و ۲ رستوران میشود.
هنر آنیش کاپور
از نکات دیگر و جالب این ساختمان باید به همکاری کم‌نظیر آنیش کاپور، هنرمند مشهور هندی‌بریتانیایی اشاره کرد که با طراحی یکی از تندیس های مشهور خود برای این ساختمان، قادر خواهد بود تا در طبقه ۴۷ ساختمان زندگی کند. آنیش کاپور یک واحد آپارتمانی به ارزش ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار خریداری کرد و بخشی از مبلغ این آپارتمان را از طریق اهدای این اثر پرداخت کرد. کاپور که پیش‌تر با تندیس‌های بزرگ خود در آمریکا شناخته می‌شد، این بار تندیسی با ارتفاع دو طبقه و با وزنی حدود ۴۰ تن در کنار لابی این ساختمان طراحی کرده است.